ARTYKUŁY
Jarosław Suproniuk
Miejskie służby porządkowe a społeczeństwo w Polsce XIV-XVI w.
Omawiając uprawnienia i funkcjonowanie miejskich służb porządkowych, autor wskazał na stopniowy spadek prestiżu tych służb, spowodowany ich niską pozycją materialną, sezonowym charakterem pracy oraz rekrutowaniem członków spośród niższych warstw społecznych. Fakt ten powodował narażenie funkcjonariuszy na rękoczyny i obelgi ze strony innych osób, czemu starano się zapobiec, zapewniając im specjalną ochronę prawną. Analizując kontakty członków straży ze światem przestępczym, autor zwrócił uwagę na przypadki podejmowania przez nich współpracy z przestępcami lub nawet dokonywania przez nich przestępstw.
Polish Municipal Order-keeping Services and Society from the Fourteenth to the Sixteenth Century
The author discusses the rights and functioning of municipal order-keeping services, indicating the gradual decline of their prestige caused by a low material position, the seasonal character of the performed work, and recruitment among the lower social strata. This fact rendered the functionaries susceptible to assault and insults; attempts to prevent such abuse assumed the form of guarantees of special legal protection. In an analysis of contacts between members of the guards and the criminal world, the author draws attention to cases of cooperation or even the joint perpetration of crimes.
Dorota Mazek
Kuratela nad osobami chorymi psychicznie w Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII w.
W artykule omówiono problem kurateli nad osobami chorymi psychicznie w dawnej Rzeczypospolitej. Funkcjonowanie ustaleń prawnych z XVI-XVII w., a przede wszystkim konstytucji sejmowej "O kuratoryach" z 1638 r., która formalizowała proces nadawania kurateli, zilustrowano na podstawie nie omawianego dotąd zbioru dokumentów gromadzonych w księgach kancelarii koronnej z drugiej połowy XVIII w. Analiza kilkudziesięciu przypadków z różnych rejonów Rzeczypospolitej pozwoliła na odtworzenie kolejnych etapów przyznawania kurateli - od złożenia przez rodzinę prośby do kancelarii królewskiej do wydania przez króla reskryptu na kuratelę. Ukazano rolę, jaką w procesie nadawania kurateli odgrywała rodzina chorego. Naszkicowano też wizerunek szaleńca, jaki wynika z opisów zawartych w analizowanym materiale.
Curatorship over Mental Patients in the Commonwealth during the Second Half of the Eighteenth Century
The article considers curatorship over mentally ill persons in the former Commonwealth. The functioning of sixteenth- and seventeenth-century legal resolutions and, predominantly, the Sejm constitution "O kuratoryach" ("On curators") from 1638, which formalised the process of granting curatorship, is illustrated upon the basis of a heretofore undiscussed collection of documents gathered in the books of the royal chancery during the second half of the eighteenth century. An analysis of several score instances from assorted regions of the Commonwealth made it possible to recreate the consecutive stages of granting curatorship - from the request filed by the family at the royal chancery to the issuing of suitable royal documents. The author shows the role played by the family of the mentally ill in the process of establishing curatorship. She also outlines a portrait of the mentally disturbed, depicted in descriptions contained in the analysed material.
Dariusz Matelski
Polityka narodowościowa II Rzeczypospolitej wobec mniejszości niemieckiej
Autor wyodrębnił trzy okresy w dziejach omawianego zagadnienia: lata 1918-1926 cechowały się dążeniem władz polskich do możliwie szybkiego i znacznego osłabienia potencjału demograficznego i gospodarczego mniejszości; okres 1926-1938 odznaczał się zaostrzeniem prawa przy względnym złagodzeniu praktyki administracyjnej, związanym z polityką "asymilacji państwowej" mniejszości narodowych oraz, od 1934 r., poprawą stosunków z Niemcami, a także okres bezpośrednio poprzedzający II wojnę światową, kiedy to ponownie zaostrzono politykę wobec mniejszości. Autor wskazał na występujące niekiedy różnice pomiędzy względnie łagodną polityką władz centralnych i dążeniami części administracji terenowej do zaostrzenia postępowania wobec Niemców. Wskazał też na negatywne dla Polski reperkusje na arenie międzynarodowej, spowodowane represjami stosowanymi wobec mniejszości niemieckiej.
The National Policy of the Second Republic towards the German Minority
The author distinguishes three periods in the history of the problem under examination: the characteristic feature of the years 1918-1926 was a striving of the Polish authorities at a rapid and considerable weakening of the demographic and economic potential of the German minority. The 1926-1938 period denoted an increase in the severity of law, accompanied by a relative alleviation of administration praxis, associated with the policy of the state assimilation of national minorities, and, from 1934, an improvement of relations with the Germans. The eve of the second world war witnessed a restoration of harsh policies towards the minority in question. The author indicates the differences between the relatively mild policy of the central authorities and the undertakings of part of the local administration, intent on a ruthless treatment of the Germans. Finally, he accentuates the repercussions of the repressions applied towards the German minority, which on the international arena proved negative for Poland.
Piotr M. Majewski
Czechosłowaccy wojskowi wobec problemu wysiedlenia mniejszości niemieckiej i powojennych granic państwa, 1939-1945
Przebywający na emigracji czechosłowaccy wojskowi wywierali znaczący wpływ na kształtowanie się koncepcji dotyczących wysiedlenia mniejszości niemieckiej i kształtu terytorialnego powojennego państwa. Pierwsze studia w tej kwestii naszkicowane zostały przez nich wiosną 1941 r., nad ich szczegółami pracowano do końca wojny. Przeciwstawiając się stanowisku prezydenta Beneša, wojskowi odrzucali możliwość jakichkolwiek ustępstw terytorialnych na rzecz Niemiec i Austrii, przeciwstawiając im program rozległych rewindykacji terytorialnych. W pełni aprobowali oni także konieczność wysiedlenia jak największej liczby ludności niemieckiej z Czechosłowacji.
The Attitude of the Czechoslovak Military towards the Deportation of the German Minority and the Postwar State Frontiers, 1939-1945
The Czechoslovak military in-exile exerted a considerable impact on the shaping of a conception concerning the deportation of the German minority and the territorial shape of the postwar state. First pertinent studies were outlined in the spring of 1941, and further details were discussed up to the very end of the war. Opposing the stand represented by President Bene(, the military rejected the possibility of any sort of territorial concessions in favour of Germany and Austria, and in their stead proposed a programme of extensive territorial revindications. They expressed complete approval for the necessary deportation of the largest possible number of Germans from Czechoslovakia.
DYSKUSJE
Antoni Mączak
Kirasjer i husarz (w związku z książką Rory Muir, Tactics and the Experience of the Battle in the Age of Napoleon)
Jan Kozłowski
Bałtowie na wyższych i średnich szczeblach administracji Królestwa Polskiego w latach 1863-1914 (w związku z artykułem Ł. Chimiaka, Kariery tzw. Bałtów w rosyjskiej administracji Królestwa Polskiego w drugiej połowie XIX w.)
DISCUSSIONS
Antoni Mączak
Kirasjer i husarz (Cuirassier and Husar) (in connection with the book by Rory Muir: Tactics and the Experience of the Battle in the Age of Napoleon)
Jan Kozłowski
The Balts on Higher and Medium Rungs of the Administration of the Kingdom of Poland in 1863-1915 (in connection with the article by L. Chimiak, Kariery tzw. Bałtów w rosyjskiej administracji Królestwa Polskiego w drugiej połowie XIX w. /Careers of the so-called Balts in the Russian administration of the Kingdom of Poland during the second half of the nineteenth century/).